Διδάσκω αγγλικά εδώ και αρκετά χρόνια (χμμ… πολλά θα έλεγα αν ήθελα να ακριβολογήσω, αλλά τέλος πάντων…). Η εμπειρία μου από τη διδασκαλία σε διάφορα Φροντιστήρια και ιδιαίτερα μαθήματα μου επιτρέπει να έχω άποψη για τη σχέση που έχουν οι συμπατριώτες μου με τις ξένες γλώσσες και ιδίως τα αγγλικά.
Το θετικό είναι ότι οι Έλληνες μαθαίνουν ξένες γλώσσες και όχι απαραίτητα μόνο από ανάγκη. Από ανάγκη μαθαίνουν αγγλικά! Ελάχιστοι μαθητές μου έχουν δηλώσει αγάπη κι ενδιαφέρον για τη γλώσσα του Shakespeare ή την κουλτούρα των ανθρώπων που την μιλούν. Οι περισσότεροι στην ερώτησή μου «γιατί θέλεις να μάθεις αγγλικά;» δηλώνουν με τη σιγουριά της εφηβείας τους: «Χρειάζομαι τα αγγλικά για τη μελλοντική δουλειά μου» Όσοι από αυτούς δεν είναι πλέον έφηβοι, κουνούν το κεφάλι τους με νόημα και απαντούν: «Ε, για το πιστοποιητικό, βέβαια! Θέλω να κάνω τα χαρτιά μου για… » και αναφέρουν κάποια επαγγελματική κατεύθυνση η οποία όμως προϋποθέτει «το Lower τουλάχιστον». Οι Έλληνες στην συντριπτική πλειοψηφία τους το θεωρούν βασικό πιστοποιητικό για το όποιο βιογραφικό τους. (Τα παιδιά τους, φυσικά, θα πάρουν το Προφίσιενσι (sic) στα 15 τους, αλλά αυτό είναι ένα θέμα από μόνο του.)
Οι Έλληνες λοιπόν μαθαίνουν αγγλικά από ανάγκη αλλά γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά ή ιταλικά είτε επειδή έχουν συγκεκριμένη κατεύθυνση μεταπτυχιακών σπουδών, είτε επειδή τους αρέσει η γλώσσα. Όποιο και να είναι το κίνητρο όμως, η αλήθεια είναι πως στην Ελλάδα η ξενόγλωσση εκπαίδευση είναι εκ των ουκ άνευ. Ως εκ τούτου θα μπορούσε να συμπεράνει κάποιος ότι είναι μεθοδική και οργανωμένη και ως ένα σημείο θα είχε δίκιο. Άλλωστε παρέχεται, κατά κύριο λόγο, από ιδιωτικούς φορείς και ως εκ τούτου ο στόχος της επιτυχίας είναι αυτονόητος. Αυτή όμως είναι και η Αχίλλειος πτέρνα της: επιτυχία σημαίνει «πτυχίο» και αυτό είναι το όποιο πιστοποιητικό γλωσσομάθειας χορηγεί ένας από τους πολλούς φορείς που υπάρχουν στη χώρα μας. Το «πτυχίο» λοιπόν έχει καταλήξει πλέον να είναι αυτοσκοπός!
Στα αγγλικά, τομέας που γνωρίζω καλλίτερα από τις άλλες ξένες γλώσσες, «κονταροχτυπιούνται» σε δημοφιλία – και κατ’ επέκταση σε γενναίο κομμάτι πίτας με αντίστοιχα ικανό οικονομικό αντίκρυσμα – οι Άγγλοι ( με ναυαρχίδα το τμήμα εξετάσεων του Πανεπιστημίου Cambridge) και οι Αμερικάνοι ( Πανεπιστήμιο του Michigan), κι αυτό γιατί οι Έλληνες παραδοσιακά χωρίζονται σε… στρατόπεδα: είναι Ολυμπιακοί ή Παναθηναϊκοί, με τη Βίσση ή τη Βανδή, με το ΠΑΣΟΚ ή τη ΝΔ ( ο κατάλογος είναι μακρύς με πολλές υποκατηγορίες…). Η παραφιλολογία ανάμεσα στους κατόχους ή υποψηφίους του αγγλικού ή του αμερικάνικου «πτυχίου» για το ποιο είναι καλλίτερο, ευκολότερο, πιο έγκυρο κλπ είναι τέτοια που απαιτεί ξεχωριστό άρθρο. Το «δάσος» όμως που εξαφανίζεται εδώ είναι η ίδια η γλώσσα!
Από τότε που το «πτυχίο» έγινε αυτοσκοπός η εκμάθηση της ξένης γλώσσας υποτιμήθηκε δραματικά, όπως η δραχμούλα μας πριν τη μετάλλαξη σε ευρώ με ακριβώς τις ίδιες συνέπειες, δυστυχώς… Ελάχιστοι ενδιαφέρονται να μάθουν σωστά τη γλώσσα. Τους ενδιαφέρει «το χαρτί» που το επιδιώκουν με κάθε τρόπο και με όποιο κόστος – προς μεγάλη χαρά των φορέων πιστοποίησης, φυσικά, που βλέπουν το ταμείο τους να γεμίζει – γιατί όσο μεγαλώνει το εξεταστικό επίπεδο τόσο περισσότερες είναι οι φορές που δίνει εξετάσεις κάποιος υποψήφιος για να πάρει το πιστοποιητικό. Οι δε υποψήφιοι που παίρνουν πιστοποίηση γλωσσομάθειας με υψηλό βαθμό είναι μια μειοψηφία που εικονογραφεί με τον καλλίτερο τρόπο το γεγονός ότι η καλή γνώση της ξένης γλώσσας έρχεται σε δεύτερη μοίρα πλέον.
Το εύλογο ερώτημα που ακολουθεί είναι «ποιός φταίει γι’ αυτή την κατάσταση;» Η απάντηση είναι απλή - όλοι οι εμπλεκόμενοι - αλλά όχι εύκολη στην αιτιολογία της. Υπάρχουν πολλές παράμετροι και πολλοί λόγοι που έχουν οδηγήσει την συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων στο να βλέπουν το δέντρο (πιστοποιητικό γλωσσομάθειας) και να χάνουν το δάσος (εκμάθηση της γλώσσας). Το αποκαρδιωτικό αποτέλεσμα είναι ότι στη βιάση να φτάσουμε στο προορισμό χάνουμε τη μαγεία του ταξιδιού και η εκμάθηση της όποιας ξένης γλώσσας είναι ένα όμορφο ταξίδι στη γνώση και στον πλούτο που προσφέρει!
Έχουν περάσει πολλά, πάρα πολλά χρόνια από τότε που ξεκίνησα κι εγώ να μάθω αγγλικά και η κατάσταση, νομίζω, ήταν ίδια, όπως ακριβώς είναι και σήμερα. Να μάθουμε αγγλικά γιατί θα μας χρειαστούν, πώς θα μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε μία αξιοπρεπή δουλειά εάν δεν ξέρουμε αγγλικά και άλλα παρόμοια. Όταν λοιπόν ξεκινάς με αυτήν την προοπτική είναι πολύ δύσκολο να δούμε την ομορφιά του ταξιδιού στη γνώση, Άνσα μου, διότι βλέπουμε μόνο το στόχο που δεν είναι άλλος από το πτυχίο που θα πιστοποιήσει ότι γνωρίζουμε τη γλώσσα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΆνσα ,
ΑπάντησηΔιαγραφήΟυσιαστικός ο προβληματισμός και εύλογο το ερώτημα σου.
Αν αναζητούσαμε τις αιτίες της ¨πτυχιο-μανίας¨ μας για τις ξένες γλώσσες , ίσως το αποδίδαμε και στην υπερβολή που μας χαρακτηρίζει σαν λαό- νομίζω πως από δημοσιευμένες στατιστικές, είμαστε σε ευρωπαικό επίπεδο πρώτοι στην γλωσσομάθεια- υπερβολή που αγγίζει και τα όρια της «υστερίας».
Βέβαια οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι αυτό το φαινόμενο ίσχυε και σε παλαιότερα χρόνια με μια ουσιαστική όμως διαφορά.
Εκμάθηση ξένης γλώσσας, κατ’ εξοχήν αγγλικά και γερμανικά , σε μεγαλύτερη ηλικία (τελευταίες τάξεις του γυμνασίου ίσως) και πιστοποίηση του επιπέδου της γνώσης σε ακόμα μεγαλύτερη ηλικία (συνήθως μέσα στα φοιτητικά χρόνια).
Εδώ και αρκετά χρόνια και μέσα από την ενασχόληση μου με την δημόσια εκπαίδευση, παρατηρώ το εξής φαινόμενο.
Όλο και περισσότερες ξένες γλώσσες να μαθαίνουν τα ελληνόπουλα , σε όσο πιο μικρή ηλικία γίνεται - από την πρώτη τάξη του Δημοτικού- έτσι ώστε μόλις έχουν ολοκληρώσει το Γυμνάσιο ή το πολύ την Α τάξη του Λυκείου, να έχουν αποκτήσει τα σχετικά πτυχία.
Proficiency στα Αγγλικά ή τα αντίστοιχα στις άλλες γλώσσες.
Ζούμε στην κοινωνία του ανταγωνισμού και της συνεχούς αξιολόγησης . Των στατιστικών δεικτών και των συνεχών μετρήσεων. Τα πάντα πρέπει να πιστοποιούνται για να αποδεικνύουν την επάρκεια του υποψήφιου ….. «εργαζόμενου». Άσχετα αν ή εργασιακή του μοίρα είναι προαποφασισμένη και εντέλει δεν καθορίζεται εν πολλοίς από την πιστοποιημένη γλωσσομάθεια του.
Γνωρίζεις ασφαλώς την καινούργια μετανάστευση που περνάει η χώρα μας.
12.000 έλληνες επιστήμονες –εννοείται με πιστοποιημένη γνώση στις ξένες γλώσσες – έχουν αναζητήσει την τύχη τους σε άλλες «αγορές». Ευρωπαικές κυρίως.
Γιατί άραγε ή εκμάθηση των γλωσσών προσανατολίζεται σε συγκεκριμένες γλώσσες;
Αγγλικά, Γερμανικά και τα τελευταία χρόνια Αραβικά και Κινέζικα;
Το όμορφο ταξίδι στην γνώση και ο πλούτος που προσφέρει - όπως αναφέρεις στο κείμενο σου- έρχονται ,αν έρθουν , πολύ μετά .Στις μελλοντικές δεκαετίες της ζωής.
Δυστυχώς οι κοινωνικές και οικονομικές επιλογές μας, μας έχουν κάνει κοντόφθαλμους.
Η κουλτούρα του Shakespeare , δεν ενδιαφέρει τις «αγορές».
Μάριος .
@Νατάσα Δυστυχώς ο στόχος παραμένει το πιστοποιητικό διότι η πλειοψηφία των εργαζομένων το χρειάζεται για να προσληφθεί άσχετο αν δεν χρησιμοποιήσει ποτέ τη γλώσσα!
ΑπάντησηΔιαγραφή@Μάριε Συμφωνώ με όσα γράφεις και θάθελα να προσθέσω 2 πράγματα:
1. Αν δει κανείς την ποικιλία και τα επίπεδα των πιστοποιητικών γλωσσομάθειας θα... ζαλιστεί! Σε λιγο καιρό θα δημιουργηθεί πιστοποιητικό και για παιδάκια 4-5 ετών!
2. Οι κοινωνικές και οικονομικές επιλογές που αναφέρεις γίνονται πάντα από άλλους για μας: γονείς, δασκάλους, εργοδότες, κυβερνήτες κλπ. Τα παιδιά που βασανίζονται συλλέγοντας πιστοποιητικά δεν έχουν περιθώρια να κάνουν επιλογές! Γι αυτό και στην εφηβεία αρχίζει η "επανάσταση"... Το που θα βγάλει βέβαια εξαρτάται από πολλές παραμέτρους αλλά αυτό είναι μεγάλη συζήτηση!